Op 20 juni 2024 publiceerde de gemeente Leiden een lijst met bijna 500 te kappen dode of kwarrende bomen in het Gemeenteblad ( op overheid.nl ). De lijst met 491 bomen is in de week daarop in het Leids Nieuwsblad gepubliceerd. Bewoners hadden vervolgens een maand de tijd op die lijst te reageren. Het is voor het eerst na het van kracht worden van de nieuwe bomenverordening dat de gemeente gebruik maakt van het instrument ‘beheerkap’. De beheerkap is geregeld in de zogenoemde Beleidsregel houtopstanden 2023. In artikel 5 daarvan is opgenomen dat beheerkap vergunningvrij is, maar dat bewoners of organisaties wel binnen een maand op de gepubliceerde lijst kunnen reageren. Bijvoorbeeld door uitleg te vragen. Desgewenst kan een gesprek plaatsvinden. Bij een eventueel blijvend verschil van inzicht tussen de gemeente en een belanghebbende zal de gemeente alsnog een vergunningaanvraag indienen.
Het bestuur van de Bomenbond Rijnland was verbaasd over de ontijdigheid van de publicatie. Op basis van eerdere gesprekken rekende het bestuur erop dat de lijst voorafgaand aan publicatie eerst aan de Bomenbond Rijnland voorgelegd zou worden voor commentaar. Dat is helaas niet gebeurd. Een gemiste kans, want de wijze van publiceren vindt de Bomenbond niet transparant genoeg.
Kritiekpunten
De Bomenbond Rijnland vindt de wijze van publiceren voor verbetering vatbaar, om de volgende redenen.
1_ Uit de gepubliceerde lijst blijkt in sommige gevallen niet om welke boom het precies gaat.
2_ Er is geen kaart beschikbaar gesteld met aanduiding van de plekken waar de bomen staan.
3_ De ‘boompaspoorten’ zijn niet inzichtelijk.
Ten aanzien van de inhoud van de voorstellen heeft de Bomenbond twijfels bij de volgende compensatieplannen.
4_ Voor circa 100 bomen te kappen bomen in Polderpark Cronesteyn wil de gemeente geen nieuwe bomen aanplanten. De gemeente verwacht dat spontaan opkomende zaailingen die gekapte bomen gaan vervangen.
5_ Gemeente Leiden wil voor circa 50 te kappen bomen pas na enkele jaren vervangende bomen aanplanten (vanwege wijkverduurzamingswerkzaamheden).
Onvindbare bomen
De lijst met te kappen bomen bevat een kolom met plaatsaanduidingen. Soms is de plek vindbaar, soms niet. Als in de lijst een plek staat aangeduid met de straatnaam en het huisnummer is de boom wel vindbaar. Maar het wordt een zoekplaatje wanneer als locatie in de lijst het volgende staat: ‘Cronesteyn, langs fietspad‘, of ‘Fortuinlijk-Zuid, Hooghkamerpark‘. Dat brengt ons bij het volgende punt: het ontbreken van een kaartbeeld.
Ontbreken van een kaartbeeld
De Bomenbond Rijnland staat op het standpunt dat bewoners in een oogopslag moeten kunnen zien of bomen in hun buurt op de nominatie staan voor kap. En ook of die boom wordt vervangen en zo ja, met welke boomsoort. Wij vinden dat de bomen op een openbare kaart moeten staan en dat met een klik op de te kappen boom het boompaspoort in een rolluikje verschijnt. Als voorbeeld hiervoor kan de OpenBomenKaart gelden.
Boompaspoorten
In een zogenoemd boompaspoort zijn veel kenmerken opgenomen, onder andere conditie, gebreken, ziektes, stabiliteit en risico’s voor de veiligheid. De gegevens in een boompaspoort worden actueel gehouden op basis van de boomveiligheidscontroles die de gemeente regelmatig laat uitvoeren. Bewoners kunnen een of meer boompaspoorten opvragen bij de gemeente. De Bomenbond vroeg de boompaspoorten op en kregen een Excel-bestand met de circa 500 bomen. Dat bleef lastig lezen omdat zonder kaartbeeld vaak niet duidelijk is waar een boom is gelokaliseerd.
Bomen vervangen via ‘spontane compensatie‘ (zaailingen)
Dat de gemeente voor circa 100 te kappen bomen in Polderpark Cronesteyn geen nieuwe bomen wil aanplanten vinden wij geen goed idee. De verwachting van de gemeente is dat toevallig aanwezige zaailingen die gekapte bomen gaan vervangen. Wij vinden dat een te makkelijke oplossing. Ter compensatie van de gekapte bomen zouden in of nabij het polderpark best nieuwe bomen aangeplant kunnen worden. De Bomenbond Rijnland wil hierover graag het gesprek met de gemeente verder voeren.
Uitstel vervangende aanplant
De gemeente is voornemens om voor circa 50 te kappen bomen pas na enkele jaren vervangende bomen aan te planten. Het gaat om bomen in wijken waar nieuwe rioleringen en leidingen worden aangelegd in het kader van wijkverduurzaming. Wij kunnen ons daarmee in algemene zin wel verenigen. Het is onzinnig om een nieuwe boom aan te planten als diezelfde boom vanwege werkzaamheden aan de infrastructuur binnen enkele jaren alweer moet wijken. Wel moet worden gewaarborgd dat die ‘compensatiebomen’ uiteindelijk daadwerkelijk worden aangeplant. Dat vereist goede vastlegging van gegevens, controleerbaar voor eenieder. Voor de tussenliggende ‘boomarme’ jaren bepleit de Bomenbond oplossingen die de desbetreffende wijken toch van het nodige groen voorzien.
Conclusie
De huidige aanpak van de beheerkap vindt de Bomenbond Rijnland duidelijk nog voor verbetering vatbaar. Alle begin is moeilijk, zullen we maar denken. De procedure voor beheerkap kan in beginsel goed werken, maar staat of valt wel met zorgvuldigheid en met transparantie in de berichtgeving aan de inwoners.